انسان در طول حیات و زندگی دنیوی خود دستخوش گرفتاری و مصیبت‌های فراوانی شده است، ولی با این وجود برخی از مصیبت‌ها و گرفتاری‌های جامع بشری از همه سخت‌تر و مرگبارتر بوده است، از جمله گرفتاری‌هایی که تاریخ بشریت به خود دیده آلزایمر دینی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بود که بعد از وفات نبی مکرم اسلام (ص) رخ داد. آلزایمر مرگباری که جامعه بشری را در یک مرگ خاموش فرو برد و جامعه بشریت را به جاهلیت کهن برگرداند. «إِذْ جَعَلَ الَّذینَ کَفَرُوا فی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ»؛(۱) به خاطر بیاورید هنگامى را که کافران در دل‌هاى خود خشم و نخوت جاهلیت داشتند.
پیچیده‌ترین آلزایمر تاریخ بشریت
یکی از بدترین فراموشی‌هایی که تاریخ بشریت به خود دیده، فراموش کردن یک دستور مهم و الهی بود که هر چند شاهدان عینی آن از ۱۰ هزار الی ۱۲۰ هزار نفر به بالا ذکر شده است.(۲) ولی با این وجود تنها در بازه زمانی ۲ ماه، آن جمعیت چنان در مرگ خاموشی فرو رفتند که گویی شاهد و ناظر بر این امر مهم الهی نبوده‌اند که خداوند فرمود: «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ»؛(۳) اى پیامبر، آنچه را از جانب پروردگارت به تو نازل شده، ابلاغ کن؛ و اگر نکنى رسالتش را به انجام نرسانده‌اى.
پیامبر اکرم (ص) در ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجری، در مکانی به نام غدیرخم امام علی(ع) را به عنوان ولی و جانشین خود به مسلمانان معرفی می کند. هنوز جمعیت متفرق نشده بودند که دوباره جبرئیل نازل می‌شود و از جانب خداوند متعال، آیه سوم سوره مائده نازل می‌کند. آیه‌ای که به اکمال دین شهرت می‌یابد و در بخشی از آن آمده: «الْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً»؛(۴) امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.
تبعات شوم و ویرانگر فراموشی غدیر
اگر با نگاهی ساده ولی منصفانه به وقایع و اتفاقاتی که بعد از فراموشی غدیر رخ داد نگریسته شود، به خوبی می‌توان فتنه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی که جامعه اسلامی با آن دست به گریبان شد را مرتبط با این موضوع دید. فتنه‌هایی که تا قرن‌ها پیروان واقعی پیامبر اکرم (ص) را در یک سرکوب وحشتناک و غیر انسانی تحت فشار قرار داد و آثاری نامطلوب را پیش آورد که در اینجا به ۳ مورد از آن فجایع اشاره خواهیم داشت.
۱-تفرقه و چند دستگی
اگر غدیر و ولایت امام علی (ع)، فراموش نمی‌شد جامعه اسلامی از اختلاف و انحراف در امان می‌ماند، کما اینکه منابع روایی نقل کرده اند که حضرت زهرا (س) در دفاع از مولای متقیان این چنین فرمودند: «به خدا سوگند! اگر حق را به اهلش واگذار و از عترت رسول خدا (ص) اطاعت می‌‌کردند، ۲ نفر هم (در حکم خداوند) با یکدیگر اختلاف نمی‌کردند».(۵)
۲-کشته شدن و از بین رفتن مسلمانان
در طول تاریخ مسلمانان و شیعیان فراوانی تنها به جرم و گناه پیروی و دوستی خاندان عصمت و طهارت و اعتقاد به ولایت امام علی (ع) خونشان بر زمین ریخته شده و مال و دارائیشان به تاراج رفته، جنگ‌های فراوانی که در دوره کمتر از ۵ سال خلافت امام علی (ع) در جامعه اسلامی بر حضرت تحمیل شده ریشه در نپذیرفتن ولایت امری امام علی (ع) داشت که در آن مسلمانان فراوانی کشته شدند و از باب مثال اسناد معتبری حکایت از آن دارد که تقریبا میزان تلفات جنگ صفین ده هزار نفر و جنگ جمل حدود شش هزار نفر بوده است.(۶)
۳-اختلافات فقهی و کلامی
بر اساس مستندات قرآنی و روایی اهل بیت پیامبر(ص) علاوه بر زعامت و رهبری سیاسی جامعه، مرجعیت دینی امت اسلامی را نیز بر عهده دارند. به این معنا که امت اسلامی می‌بایست در تمام شئون زندگی اهل بیت پیامبر (ص) را الگو و اسوه خود قرار دهند و در مباحث فروع و اصول دین به ایشان رجوع کنند و در برابر نص هیچ گونه اجتهاد و تفسیر به رأی نداشته باشند، این در حالی است که با کنار گذاشتن مرجعیت دینی امام علی (ع) جامعه اسلامی در یک پراکندگی پیچیده از مسائل، فقهی، کلامی و اجتماعی گرفتار شدند که کار را برای مردم بسیار سخت و طاقت فرسا کرد. وجود چهار مذهب فقهی و گرایش‌های متعدد کلامی در مذهب اهل تسنن به خوبی گواه بر این مطلب است.
پی‌نوشت‌ها
۱. سوره مبارکه فتح آیه ۲۶.
۲. عیاشی، کتاب التفسیر، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۳۲؛ ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۷۶ق، ص۳۷.
۳. سوره مبارکه مائده، آیه ۶۷.
۴. همان، آیه ۳.
۵. بحارالانوار،ج۳۶، ص۳۵۲.
۶. مصطفى صادقى، نقدى بر آمار تلفات جنگهاى امام على (ع)، مجله تاریخ اسلام ۱۳۸۰، شماره ۷.
ثبت دیدگاه